wtorek, 31 grudnia 2013

Książki 2013

Wciąż śmierdzi malizną, ale oczy już nie te

Okrutny maszynista

Pavel Vilikovsky

Dziewięćdziesiąte

Sławomir Shuty

3.
Martwa laleczka

Edward Mogilski

4.
Ostatnie rozdanie

Wiesław Myśliwski

5.
Zasady śmiesznego zachowania

Emil Hakl

7'

Kebab Maister

Darek Foks

8.

Sunset Limited

Cormac McCarthy

9.

Bracia Sisters

Patrick DeWitt

10.

Cud

Ignacy Karpowicz

11.

Bruce Dickinson. Iron Maiden

Joe Shooman

12.

Niehalo

Ignacy Karpowicz

14.

Zdarzyło się pierwszego września (albo kiedy indziej)

Pavol Rankov

15

Baton III. Taltosz

Sławomir Shuty

16.

Da Capo al Finne

Krzysztof Bartnicki

17

Dwanaście słów

Jan Jakub Kolski

18

Fight Club

Chuck Palahniuk

19

Gogol w czasach Google'a

Wacław Radziwinowicz

20

Hurra, nie jestem Bogiem!

Tomáš Halík

21

Jak niczego nie rozpętałem

Harosław Jaszek

22

Jezus z Judenfeldu

Jan Grzegorczyk

23

Kieszonkowy atlas kobiet

Sylwia Chutnik

25

Kochanie, zabiłam nasze koty

Dorota Masłowska

26

Książka twarzy

Marek Bieńczyk

27

Morfina

Szczepan Twardoch

28.

Niehalo

Ignacy Karpowicz

29

Nie ma jednej Rosji

Barbara Włodarczyk

30

Ości

Ignacy Karpowicz

31

Ostatni samuraj. Rozmowy o generale Petelickim

Anita Czupryn, Dorota Kowalska

32

Piękny dwudziestoletni. Biografia Marka Hłaski

Andrzej Czyżewski

33

Przyjdzie Mordor i nas zje, czyli tajna historia Słowian

Ziemowit Szczerek

34

Sir Alex Ferguson. 25 lat na szczycie

David Meek, Tom Tyrrell

35

Śmierć na liście oczekujących

Veit Heinichen

36

Sodoma i Gomora

Cormac McCarthy

37

Stanęła naga... Powieść nieskończona

Władysław Broniewski

38

Wieczny Grunwald

Szczepan Twardoch

39

Wiele demonów

Jerzy Pilch

40

Zamieć

Władimir Sorokin

41

Zmieniać świat. Eseje polityczne

Václav Havel

42.

Zniknąć

Petra Soukupová
43

Plastikowe M3, czyli czeska pornografia

Autor: Petra Hůlová

poniedziałek, 30 grudnia 2013

Filmy 2013

Rok ciężki, filmów mało, 30 razy tylko do kina się udało. Początek wyliczanek, na razie bez podsumowań.

Filmy kin-owe 2013

wtorek, 10 grudnia 2013

Najpierw była euforia. 15. listopada, w pierwszym meczu barażowym Ukraina spuściła manto francuskim gwiazdorom futbolowym 2:0. Była o krok od mundialu, jak głosiły media wszelakie. Cztery dni później odbył się rewanż i 3:0 dla trójkolorowych.

Szok.

Niecałe dwa tygodnie później lud, który nie mógł uwierzyć w utraconą szansę, wychodzi na ulice i skanduje antypaństwowe hasła. Pretekstem jest sprawa akcesu do Unii Europejskiej. Błąd Janukowycza polegał na braku kontroli nad wynikami piłkarzy. Gdyby drużyna Błochina przegrała już w pierwszym meczu 3:0, nie byłoby problemu.

W tym kontekście widzimy mądrość polityki Tuska, który wprowadził na stanowisko najbardziej nieudolną ministrę w dziejach Muchę. Po odtańczeniu "Koko euro spoko" rząd, który wywalił miliardowe kwoty na stadiony i organizację imprezy, mógł spokojnie śledzić porażki reprezentacji. Frustracja i marazm wygenerowały depresyjny nastrój Polaków po Euro 2012. Tu nic nie może się udać - myśleliśmy, myślimy, będziemy myśleć.

Reprezentacja Ukrainy dała nadzieję, a potem straciła sportowy awans. Nadzieja w ludziach szukała ujścia. Na tej nadziei wyrósł nowy lider - Kliczko, kolejny symbol sportowego zwycięstwa. A Janukowycz, rozerwany między Unię a Putina, ma problem.

Jak to dobrze, że nasza reprezentacja tak strasznie partaczy. Jak to dobrze, że nasz rząd partaczy. Dzięki Bogu my nie mamy już żadnej nadziei i możemy spokojnie gapić się na transmisje na żywo z Kijowa. Dzięki Don, dzięki Radziu.

sobota, 7 grudnia 2013

Recenzja powieści Jana Jakuba Kolskiego "Dwanaście słów" - wyd. Wielka Litera

oficjalna recenzja

Z perspektywy antychrysta

„12 słów” Jana Jakuba Kolskiego to powieść rozdarta – rozdarta między czcią a bluźnierstwem, między religią a mrokiem beznadziei, między chrześcijaństwem a pogaństwem. W tym przedziwnym, onirycznym romansie żądze pokonują ramy zdrowego rozsądku i obnażają hipokryzję norm społecznych. Kolski, jak na wielkiego artystę przystało, mierzy się w tej książce ze swoimi najmroczniejszymi obsesjami i wciąga czytelnika w wir ludzkiej psychiki.
\
Marianna należy do zakonu boromeuszek, jest obsesyjnie, wręcz namiętnie oddana Chrystusowi. Wkrótce opuszcza klasztor i spotyka na swojej drodze Fryderyka, tajemniczego nauczyciela muzyki w niewielkiej miejscowości. Dwoje ludzi łączy nić porozumienia – oboje mają za sobą traumatyczne przeżycia, które nie pozwalają im uwolnić się od przeszłości. Do Fryderyka cały czas powracają trudne doświadczenia z młodości spędzonej w Afryce, przed którymi stara się uciec, ale mroczna historia rodem z "jądra ciemności" domaga się dopełnienia. Marianna wchodzi w rolę, która pozwoli przejść obojgu przez labirynt głęboko skrywanych tajemnic.

Kolski w swoich późniejszych filmach, gdzieś tak od „Pornografii”, coraz częściej powraca do koncepcji ludzkiego życia jako egzystencjalnego teatru, w którym ważną rolę odgrywają osoby, pełniące rolę reżyserów. To oni z jednej strony bawią się ludźmi, realizując własne scenariusze, z drugiej zaś biorą na swe barki olbrzymi ciężar odpowiedzialności za ich los. W „Pornografii”, ale i w innych dziełach Gombrowicza, owo zrównanie bohatera z bóstwem jest ewidentne. W ostatnich dziełach Kolskiego widoczna jest fascynacja właśnie tym tematem. Zaryzykuję stwierdzenie, że ma to źródło w osobistych dylematach autora, związanych z jego reżyserską profesją. Jest to zawód uzurpujący sobie prawo do igrania ludzkim losem, co może rodzić pokusę diabolicznej pychy.

Odgrywanie ról może być jednak także formą psychoterapii. Już u zarania teatru widz przeżywał uczestnictwo w tragedii jako własne doświadczenie, by oczyścić swą duszę ze zalegających złych emocji. Potraktujmy zatem „Dwanaście słów” nie jak obrazoburczą i prowokującą prozę, ale jak dzieło zwracające się ku istocie sztuki – doznania głębokich stanów emocjonalnych, które pozwolą odbiorcy na posprzątanie swoich podświadomych lęków i obsesji. „Dwanaście słów” nadaje się ku temu doskonale, bowiem utkana jest z religijnych wyobrażeń, mitów i archetypów, które reprezentuje tutaj afrykańska historia Fryderyka.

Mógłbym się dopatrywać wad tej książki. Że Kolski nie jest pisarzem, że to widać, że scenariuszowy przebieg dialogów zmusza czytelnika do filmowego myślenia. Myślę, że języki i indywidualne mowy bohaterów są wyraziste i dobrze współgrają, ale to chyba zasługa myślenia scenariuszowego, bo jednak funkcja opisowa została tu mocno zredukowana, co nigdy literaturze nie robi dobrze, gdyż to właśnie opis tworzy klimat opowieści. Jeśli jednak przymkniemy oko na ten niewątpliwie ważny element literackiego rzemiosła, to zobaczymy jak istotnym i oryginalnym dziełem jest „Dwanaście słów”.

Czytając cały czas kojarzyłem sobie powieść Kolskiego z obrazami z „Antychrysta” von Triera. Nie wiem, czy dobrze odczytałem intencje autora, ale mroczny, szatański urok Fryderyka i silna emanacja pierwiastka kobiecego, który chce zdominować męski, była dla mnie najistotniejszym elementem. Kolejnym motywem łączącym te dwa dzieła jest tragiczna przeszłość bohaterów, skazująca ich na szaloną podróż w głąb podświadomości. I ta natura, która nie daje spokoju, która wciąga, która wyciąga z nas, co pierwotne.

Ciekaw jestem, czy Jan Jakub Kolski przeniesie kiedyś na ekran swe najbardziej obrazoburcze dzieło, które łączy jego wczesną fascynację magiczną siłą natury z późniejszymi mrokami „wieku męskiego”? Czy jest możliwe, żeby taki film w ogóle powstał? Czy byłby równie wybitny jak książka?

lapsusofil

Dom (zly)