Dom (zly)

Dom (zly)

niedziela, 25 marca 2018

Recenzja filmu "Wieża.Jasny dzień" Jagody Szelc - dystrybucja Against Gravity


Dwie siostry

Dwie siostry, Mula i Kaja, spotykają się po latach w bardzo specyficznych okolicznościach – ośmioletnia Nina, która jest wychowywana przez Mulę i Michała nie wie, że jej biologiczną matką jest Kaja. Niedługo ma się odbyć pierwsza komunia Niny, a w jej rodzinnym domu zaczynają się dziać dziwne rzeczy. Tak wygląda zarys fabuły debiutu Jagody Szelc „Wieża. Jasny dzień” - debiutu, dodam, tyleż zaskakująco dobrego, co nieoczywistego.

Zaczyna się ten film jak „dogmopodobna” podróbka o biednych Polakach, kórzy nie bardzo lubią swoje życie i samych siebie – połączenie Smarzowskiego z feministycznymi niepokojami współczesności. Jednym słowem nic nowego i z początku „Wieża” tym swoim stereotypowym ujęciem mnie irytowała. Jednak od samego początku, napierw pomału potem coraz intensywniej, jest wprowadzona tutaj natura, natura, z którą niepokojący klimat filmu sopniowo zmienia się w horror.

Kaja, to imię przywodzi na myśl Gaję – grecką boginię matkę, czasy przedchrześcijańskie i nieokiełznane siły natury. Mula skojarzyła mi się z bohaterką chińskiej legendy, która w przebraniu męskim służyła w armii, ratując życie wielu wojownikom. Legenda ta stała się popularna dzięki filmowi Disneya z 1998 roku. Do walczącej o swoją rodzinę Muli przychodzi Kaja, przybywa nie wiadomo skąd – może z mrocznych krain Tartaru, może z sabatu czarownic na Łysej Górze. W spokojne życie sympatycznej rodziny Muli wkrada się niepokój i zmiany burzące sielską, przedkomunijną atmosferę.

Pierwsza komunia to tradycja, to ustalony, odwieczny porządek, który scala rodzinę nie tylko w aspekcie religijnym, ale także czysto społecznym. Często owa duchowa strona uroczystości zostaje przesłoniona przez drogie prezenty i huczną imprezę w wynajętym kilka lat wcześniej lokalu. Ten kryzys w filmie Jagody Szelc to kryzys tradycyjnej duchowości katolickiej, który jest ukazany w „Wieży” przez pryzmat bezradnego wobec wydarzeń księdza.

Pogańska, niokiełznana natura wraz z nadejściem Kai burzy ustalony porządek. Mimo że Mula dzielnie przeciwstawia się mrocznym siłom, tytułowa „wieża” zaczyna się rozpadać. Kaja, za którą stoją duchy natury, chce przejąć władanie nad światem swojej córki, odebrać dzieci tym, którzy wychowywali je do tej pory, skierować je na bezdroża nieokiełznanych pierwotnych żywiołów, wyrwać z bezpiecznych, opiekuńczych ramion i rzucić w nieznaną przestrzeń, gdzie czają się demony wobec których są one bezbronne. Jeśli tu idzie o wolność, to o wolność nagich i bezbronnych praprzodków z ich szamańskimi praktykami jako jedynym orężem wobec wszechmocy i absurdu bezwzględnej natury.

Ważnym aspektem konfliktu między Mulą i Kają są jego feministyczne inspiracje. O ile reprezentowane przez Kaję siły natury są „naturalnie” przypisane pierwiastkowi kobiecemu, o tyle Mula(n) musi nałożyć zbroję, by walczyć o rodzinę, która symbolizuje kulturę i cywilizację. W świecie zdenominowanej męskości to kobieta musi „założyć spodnie”, by bronić tradycyjnych wartości i odbieram o jako swoisty apel Jagody Szelc do kobiet, by stanęły po stronie porządku świata miast pierwotnego chaosu. Kobiecość jest zatem w „Wieży” siłą destrukcyjną ale może też bronić porządku świata, a klęska Muli jest jedynie pesymistyczną wersją wydarzeń. Bez kobiet już nic się nie może wydarzyć - ani dobrego ani złego – mówi reżyserka.

Z filmu Jagody Szelc bije strach – jest to lęk przed tym, co nastąpi. Tak jak pogańskie praktyki Hitlera i Stalina przejęły porządek nad tym światem niecałe sto lat temu, tak i dziś stoimy w obliczu duchowego kryzysu, kóry może zakończyć się tragicznym żywiołem wojny, drogą ku nicości zaprogramowanych zombi, którzy nie potrafili obronić ducha swej kultury, bo pozwolili się uśpić w hipnotycznym transie. „Wieża. Jasny dzień” to przerażający horror, horror, który może się spełnić.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz