Recenzja książki "Mała zagłada" Anny Janko - Wydawnictwo Literackie.

Książka zapomnianej pamięci

                                         Anna Janko i ja. Fotografia Aleksandra Mieczyńska
Ja nawet nie wiedziałem, że jest taka poetka, taka pisarka - Anna Janko. Że ma dużo więcej lat niż wygląda i że od lat pisze wiersze, książki. Literatura kobieca – na samo hasło ciarki zniechęcenia przechodzą. Poszedłem na to spotkanie, bo wakacje, bo trochę więcej czasu, bo wolne, żeby się potem piwa napić.

I najpierw to, co usłyszałem na spotkaniu, to był szok niemały. A potem to Marcin pożyczył mi „Małą zagładę” i popadłem w stupor, w ból, w końcu milczenie.

Bo jest to książka z milczenia, bo jest to książka niepoprawna, że nie wolno o tym mówić. A jak tu być niepoprawnym, gdy mowa jest o zagładzie? O małej zagładzie? O zagładzie dzieci? Tak nie wolno!

Trzeba umacniać podręcznikową wersję aktualnie aktualną wersję, tak jak w filmie „Ida”, że polski chłop mordował Żydów, trzeba utrwalać i się nie bić w piersi, za tę ciemną, katolską hołotę co po mszy szli tych Żydów zamiast nazistów mordować. No bo przecież „nazistów”, nie „Niemców”.

Jak można napisać, że „niemcy” palili polskie wsie, że mordowali kobiety i dzieci, że robili to w okrutny sposób, roztrzaskując niemowlęta o ścianę, że na oczach dzieci ginęli ich rodzice, a one pozostawione sobie, jeśli ich niepomordowali, szły gdzieś same szukać ukrycia, że były wywożone, że wiele z nich nie wie dziś, mówiąc po niemiecku, żyjąc po niemiecku, że pochodziły z okolic Zamościa, ze wschodnich stron Polski.

Zagłada powinna mieć jedno oblicze. Jedno jasne oblicze, które mówi: ginęli Żydzi, Shoah, ta wojna była z antysemityzmu i to antysemityzmu wszystkich europejskich narodów, nie tylko Niemców, a najbardziej to z katolickiego antysemityzmu Polaków, z religii, która każe nienawidzić. Tego trzeba nam się trzymać, żeby się nie poplątało, żebyśmy wiedzieli co i jak. Bo my chcemy do Europy czystej , kulturalnej, z „dobrymi” Niemcami, którzy nas tego ładu nauczą, a nie że „dziadek z Wermachtu”.

Ale co tu zrobić z setkami a może tysiącami wsi w Polsce, na Białorusi, gdzie ten czysty, kulturalny naród szedł i palił, szedł i mordował, deptał po bezbronnych ciałach kobiet i dzieci, w imię lepszego jutra, lepszej, czystszej Europy, jak im się wtedy zdawało, że dziś nikt w to nie chce uwierzyć. Bo lepiej nie wierzyć, że coś takiego było możliwe.

Anna Janko pisze o pamięci swojej, „małej” i intymnej. Ale tych pamięci są tysiące. Tysiące zapomnianych pamięci. Nie tylko samych ofiar, tych, którzy ocaleli, ale także ich dzieci, które wyrastały w cieniu tego jednego jedynego dnia - w przypadku wsi Sochy był to 1. czerwca roku 1943. Pamiętnego, krwawego 1943 roku.

Anna Janko pisze obrazami, refleksjami. Jak na poetkę przystało pisze pięknie i strasznie. Nie boi się, nie cofa, gdy daje głos tym, których „zapomniana pamięć” jest niepoprawna, niezgodna z tym, co chcielibyśmy, a może powinniśmy wiedzieć i słyszeć o historii, żeby to w końcu po ponad pół wieku jakoś ogarnąć zrozumieć i żeby w końcu móc iść dalej – ku światłej i lepszej przyszłości.

Tylko że te zagłady, mniejsze i większe, raz po raz odżywają. I nie ma wspólnego mianownika, nie ma jednego wytłumaczenia. Te „małe” zagłady zawsze mają imiona, tysiące, miliony imion – oprawców i ich ofiar. Dlatego te „małe” zagłady są najważniejsze, to konkretne imiona i nazwiska ludzi, które „ocalały”, tak jak "ocalały" w ostatnim rozdziale książki „Postscriptum. Porządkowanie masakry”.

Dużo jeżdżę ostatnio na rowerze. Jest ładnie, ciepło. W niemal każdej wsi spotykam krzyż i pomnik pomordowanych. Moja żona pisała "magisterkę" o Parzymiechach. Byłem w szoku. Niemcy, tu gdzie mieszkam, na ziemi częstochowskiej stawiali pierwsze kroki na początku września 1939. Regularne oddziały Wermachtu paliły i mordowały tutaj całe wsie. Być może pierwotny plan polegający na całkowitej eksterminacji polskiej ludności szybko się załamał, by odrodzić się na Wschodzie, tam gdzie nikt nie upomni się o los pomordowanych. Anna Janko upomniała się. Upomniała się, bo to była także jej historia.

Recenzja filmu Jamesa Franco "Dziecię boże" na podstawie powieści Cormaca McCarthy'ego

Dziecię jakiego boga?

Edytuj artykuł
Szara, matowa tonacja zdjęć. Bohaterowie też szarzy. Utrudzeni i brutalni. Mają swoje zasady, które odnoszą się do własności. Te zasady potrafią wydziedziczyć Lestera Ballarda z jego ojcowizny. Jego ojciec powiesił się, zatem słusznie spotkał go taki los – los odszczepieńca.
W przypływie szału atakuje ludzi zgromadzonych na aukcji rodzinnej posiadłości. Trafia do więzienia. Powraca po latach, by zamieszkać w opustoszałej chacie. Najpierw znajduje w lesie zabitą w wypadku młodą dziewczynę, którą traktuje jak swoją kobietę. Po jej stracie o swoje następne „kochanki” musi postarać się sam.

James Franco w krótkim odstępie czasu zmierzył się z dwoma literackimi obrazami Ameryki. Pierwszym była adaptacja klasycznej powieści Faulknera „Kiedy umieram”, drugim książka „Dziecię boże”, zdobywającego coraz większą popularność także w Polsce Cormaca McCarthy'ego. Prozę Cormaca często porównuje się do dzieł Faulknera, ale nie jest to jedyny element łączący oba filmy. Podobne są one także w swoim surowym klimacie, okrutnej oczywistości śmierci, w której są zanurzone. Fikcyjne światy Faulknera i McCarthy'ego nieprzypadkowo zainspirowały Jamesa Franco. Ameryka ukazana w tych dziełach wyrasta z egoizmu, przemocy i śmierci.

Szczególnie dobrze widać to u Cormaca, który zmierzył się z historią Ameryki, przenicował mity i archetypy tego świata, by odpowiedzieć na pytanie o przeznaczenie człowieka, a całą twórczość McCarthy'ego można potraktować jako drogę przez historię Ameryki. Młody reżyser, jakim jest Franco, przychodzi, mówiąc kolokwialnie, „na gotowe”. To, co stary pisarz, przerabiał latami, odwołując się do historii i własnych doświadczeń, by móc zadać fundamentalne pytania o sens zła, twórca filmowy otrzymuje za darmo. To duży „bonus” ale jednocześnie pułapka. Ileż adaptacji wybitnych dzieł literackich poległo na placu boju, właśnie dlatego, że reżyserzy potraktowali powieściowy pierwowzór jako drogę na skróty? Czy Jamesowi Franco udało się „dopaść” Cormaca i wyciągnąć esencję jego pisarstwa?

Nie było to łatwe, bo proza amerykańskiego pisarza to w dużej mierze język. Wyczuwa się to, czytając tłumaczenia, które sugerują duży problem z oddaniem gwar i slangów użytych w powieściach. Franco pokonał tę trudność, stawiając na wierność oryginałowi i na język filmu. Dialogi są skromne, wręcz ubogie. Komentarze na temat głównego bohatera, które w powieści stanowią istotę jego wizerunku, w filmie zostały zredukowane do pojedynczych zdań. Ten film w dużej mierze milczy i pozwala widzowi na własne dopowiedzenia. Franco, podobnie jak Cormac, nie ocenia Ballarda. Tej oceny musimy dokonać sami, a nie jest to proste, gdyż bohater jest w równej mierze ofiarą i zbrodniarzem. Ballard jest tworem społeczności, tworem cywilizacji, która wyrzuca takich jak on poza margines.

Ten minimalistyczny moralitet o pochodzeniu zła nie mógłby powstać bez rewelacyjnej i spójnej kreacji aktorskiej Scota Haze'a. Aktor, by zmierzyć się z rolą Ballarda sam zamieszkał na odludziu. Efekt, który widzimy na ekranie, jest porażający. Bohater Haze'a balansuje na krawędzi szaleństwa. Potrafi być niewiarygodnie logiczny i przechytrzać swoich prześladowców, jednak otrzymane przez życie rany, wyrażone przez zwierzece grymasy i gesty, ukazują pełną bólu bezradność Lestera wobec świata ludzi. Jedynymi, z którymi potrafi się porozumieć, są martwi.

Kim jest bóg, który stworzył Lestera Ballarda? A może lepiej spytać, jakimi „dziećmi bożymi” są ci, którzy go stworzyli? Kim jesteśmy „my”, porządni ludzie?

Recenzja horroru "Krew i strach" Aleksandra Wiernego - wyd. Oficynka

oficjalna LC recenzja

Wszyscy jesteśmy potępieni!

Śledzę twórczość Aleksandra Wiernego od samego początku, od kiedy wydał „Matkę mojego dziecka” - książkę, którą pokochałem, bo była tak błyskotliwym, tak szczerym i autentycznym opisem ciąży z punktu widzenia przyszłego taty, że skręcałem się ze śmiechu i popłakiwałem naprzemian. Jednak Wierny odszedł od realistyczno-psychologicznej konwencji i zaczął pisać „kryminały metafizyczne”: „Światło” i „Teraz”. Nie ukrywam, że obie pozycje nie przypadły mi do gustu. Chyba dlatego, że jak słyszę słowo kryminał dostaję alergii a epitet „metafizyczny” w tym kontekście powoduje u mnie wstrząs uczuleniowy, który mógłbym przypłacić urazem czytelniczym do końca życia. No to teraz mam za swoje. Aleksander Wierny stworzył horror! „Krew i strach” jest o wampirach!
Zacznę od tego, że nie lubię Stephena Kinga. Przeczytałem jego trzy książki i uważam je za czystą grafomanię. Chociaż lubię grafomanów, to wyprodukowane (bo przecież nie stworzone) przez Kinga dzieła odpychają mnie swą sztucznością i chłodem. Tyle na temat mojej znajomości horrorów. Nie znam, nie lubię. Czy zatem książka Wiernego mogła mi się spodobać?
Wampiry są modne, wampiry są do tego nośne. Za pomocą wampira można pokazać coś więcej – wykluczeni, ukryci w mrocznych zakamarkach, mogą być symbolem zagrożenia ze strony tych, których społeczeństwo próbowało wyeliminować. Weźmy taki „Wywiad z wampirem” (AIDS, homoseksualizm), weźmy taki „Zmierzch” (wyparcie się złych popędów, zwycięstwo woli nad krwiożerczą naturą) - przy pomocy popularnych wątków od zawsze przekazywano ważne treści. Tą ścieżką podąża także powieść „Krew i strach”.
Ernest Ewaryst wygląda jak przeciętny, szary obywatel, ale pod tym niepozornym wizerunkiem kryją się tajemnicze moce. Ernest Ewaryst jest tępicielem. Gdy dopada wampira wpada w ekstatyczny szał, który pozwala mu rozrywać „okurwieńców” na drobne kawałeczki, a dekapitacja jest jego ulubioną formą uśmiercania wampirzego rodu. Mamy zatem to, co „tygrysy” lubią najbardziej – tryskającą krew i paraliżujący strach ofiary. Wszystko to trwa do czasu – poznanie uroczej wampirzycy Leny jest początkiem metamorfozy bezwzglednego tępiciela. Okazuje się też, że wampiry mają swój wege-plan dla ludzkości.
Aleksander Wierny w swoich „metafizycznych kryminałach” zanurzał swe historie w lokalnym, częstochowskim kolorycie. Wielu sięgało po jego książki, by poczytać o znanych sobie miejscach. Mnie ta bliskość wydawała się pozorna, nie odnajdywałem w znanych sobie miejscach tej magii, której oczekiwałem. W „Krwi i strachu” brak tego elementu, co pozwala powieści na nabranie uniwersalnego charakteru. Poprzednie powieści były rozdarte między lokalnym patriotyzmem i ważki przekaz i nie wychodziło to tym książkom na dobre. Nie oczekuję od książek by były mapą, oczekuję, by były historią.
„Krew i strach” dzieje się w Polsce – niekonkretnej i współczesnej - dzieje się w świecie konsumpcyjnych pragnień, które przesłaniają ludziom obraz rzeczywistości. To dlatego wampiry, które są ludzkim wytworem, mogą omamić człowieka i zredukować go do funkcji żywiciela. Wszystkie powieści Wiernego, oprócz pierwszej, mówiły o pragnieniach i rozczarowaniach, pokazywały bohaterów, którzy odeszli od swoich pożądań, by dostrzec głębsze warstwy rzeczywistości dookoła siebie, by móc poczuć ciężar swej świadomości, który jest zarazem błogosławieństwem i przekleństwem. Nie inaczej jest w historii o tępicielu Erneście Ewaryście.
Wiem, że Wierny „pragnie”. Pragnie w każdej swojej książce powiedzieć coś ważnego. Moim skromnym zdaniem chce rozliczyć się z własnymi oczekiwaniami wobec rzeczywistości, a tym samym skłonić do podobnej refleksji czytelnika. Nadając swym powieściom popularny rys kryminału czy horroru liczy prawdopodobnie na to, że te ważne treści usłyszą ci, którzy sięgają po książki dla „krwi i strachu”. Problem w tym, że stawianie sobie kaskaderskich celów nie może odbywać się wbrew sobie. Ryzko jest zbyt duże. Ryzyko, że nie ostanie się ani krew i strach, ani „bojaźń i drżenie”. Ocenę, czy Aleksandrowi Wiernemu udało się tym razem pogodzić dwa odległe bieguny prozy gatunkowej i filozoficznej przypowieści pozostawiam czytelnikowi - tym bardziej, że, jak już wyżej wspomniałem, sam nie uważam się za eksperta w dziedzinie horrorów literackich.
„Krew i strach” jest na pewno książką ciekawą i oryginalną. Proza Wiernego pozostaje przy całej swojej gatunkowości mocno zindywidualizowana stylowo i tematycznie, więc warto samodzielnie się przekonać, czy autorowi udało się zrealizować ambitne zamiary, o których wspomniałem. Ja po tej lekturze jeszcze mocniej będe czekał na kolejną książkę tego autora, wierząc, że powróci do tych wątków i motywów, które otworzyły mu drogę do literatury.

Recenzja powieści "Lucynka. Macoszka i ja" wyd. "Stara Szkoła"

       

oficjalna LC recenzja

Kameralne kłopoty z tożsamością

Z czego słynie czeska literatura? Literatura, która cieszy się w Polsce dużą popularnością - dodajmy. Co nam się w niej tak podoba? Odpowiedzi jest wiele, każdy może spróbować dać własną, ale najczęściej słyszę, że Czesi nie opowiadają wielkich, bohaterskich czynach, a o zwykłym życiu, że w tej powszedniości egzystancjalnego doświadczenia możemy się sami przejrzeć. Trudno o banalniejsze pytanie i bardziej banalną odpowiedź. Tym bardziej, że Czesi, domyślam się, nie bardzo interesują się polską literaturą. Ta „miłość” jest nieodwzajemniona i bolesna. Trudno. Tym trudniej, że na polskich półkach księgarskich pojawiła się kolejna czeska nowość - „Lucynka, Macoszka i ja” Martina Reinera. Gwoli ścisłości i żeby nie trzymać w niepewności – powieść jest wybitna.
„Lucynka, Macoszka i ja” jest wybitna w swej kameralności, w portretowaniu intymnego świata przeżyć i emocji głównego bohatera. Świat ten skonstruowany jest z wewnętrznej psychologii bohatera i jego interakcji z innymi ludźmi. Szczególnie opis wzajemnego wpływania doświadczeń międzyludzkich na los został w powieści Reinera ukazany w sposób mistrzowski. Czytelnik wierzy bohaterowi, ta wiarygodność niejednokrotnie jest w przypadku fikcji literackiej obarczona ryzykiem ekshibicjonizmu, natrętnej potrzebie ekstrawertyzmu, ale czeskiemu pisarzowi udało się tej pułapki uniknąć.

Tomasz jest badaczem życia czeskiego poety Macoszki, który po II wojnie światowej przebywał w Anglii na emigracji, niemal zapomniany przez czytelników. Tomasz postanawia przywrócić pamięć o starym poecie, póki ten jeszcze żyje. W tym celu udaje się do Londynu, gdzie spotyka się z Macoszką. Jest pamiętny rok 89', „aksamitna rewolucja” w Pradze osiąga swoje apogeum. Dla Tomasza jest to wyjątkowy moment w życiu, gdy nakładają się różne wydarzenia i doświadczenia. Oprócz poznania prawdy o poecie Macoszce bohater musi sprostać kolejnemu wyzwaniu – zaopiekować się kilkuletnią Lucynką. Dla Tomasza jest to intensywny i decydujący moment życia, a my, czytelnicy, towarzyszymy bohaterowi w jego podróży na egzystencjalne ekstremum.

To przedziwne jak Reinerowi udało się, ze zwykłych, wcale nie nadzwyczajnych przecież sytuacji, utkać powieść niemal kryminalną. „Lucynka, Macoszka i ja” nie daje czytelnikowi spokoju. Odczuwamy te same drżenia niepokoju, które towarzyszą bohaterowi, który, chociaż tego nie chce, musi zejść do „piwnicy” Macoszki, poznać prawdę, która nie daje mu spokoju. Ale poznanie staje się w tym wypadku także wyzwaniem rzuconym samemu sobie. Takim wyzwaniem jest także świat dziecka, świat Lucynki. Nie będę spojlerował, powiem tylko, że zakończenie dało mi w pysk. Ale jak pisa ł mistrz Hrabal: „książka nie jest po to, by czytelnik mógł spokojnie zasnąć; kisążka jest po to, aby czytelnik chwycił za brzytwę i biegał po mieście, chcąc poderżnąć autorowi gardło”. I to także udało się Martinowi Reinerowi.

Jeszcze chciałem zwrócić uwagę na „Lucynkę”. Mężczyźni- pisarze lubią pisać o kobietach, o alkoholu, o spapranym życiu lub heroizmie, ale jakże rzadko piszą o doświadczeniu ojcostwa, o świecie dziecka. Intymny obraz małej Lucynki i wzajemnej, niemal ojcowskiej relacji jest tak subtelny i ciepły, że urzekający. Jednym słowem - „Lucynka, Macoszka i ja” to powieść dojrzała, świadomie wykorzystująca rozmaite konwencje literackie, by prowadzić czytelnika ku prawdziwemu, choć zanurzonemu w fikcji, wewnętrznemu światu czlowieka.

Za tę prawdziwą perełkę, jaką bez wątpienia jest powieść Martina Reinera „Lucynka, Macoszka i ja” należą się podziękowania „staremu-nowemu” wydawnictwu „Stara Szkoła” i oczywiście tłumaczowi, Mirosławowi Śmigielskiemu, bez którego cały ten intymny świat Tomasza mógłby przepaść w otchłani nijakości.

moje książki AD 2015 na półmetku

Recenzja książki R.A. Antoniusa "Czas beboka" - wyd. Muza

LC recenzja

Posłuchajcie, oto bajka!

 

Richard Antonius (Ryszard Antoniszczak) mieszka od wielu lat za granicą i jest twórcą interdyscyplinarnym – tworzył muzykę jako lider zespołu „Zdrój Jana”, malował, był reżyserem filmów animowanych i autorem filmowych scenariuszy. Dziś otrzymujemy do rąk jego dzieło prozatorskie pt. „Czas beboka”, w którym autor przenosi nas w czasy swego dzieciństwa, czyli „magiczne” lata 50.Mówię dzieło, bo to rzeczywiście opasłe, ponad 700-stronicowe tomisko.
Antonius ma prawie 70 lat. W „Czasie beboka” przenosi nas na stalinowski Śląsk, konkretnie jest to moment, gdy Katowice – miejsce akcji większej części utworu – zmieniają swą nazwę na Stalinogród. Autor umiejętnie kreuje surowy pejzaż tamtego okresu. Jest to siermiężna sceneria ciężkich przedmiotów i murów. W oczach chłopca ten świat jawi się jako ponura rzeczywistość, określona sztywnymi barierami zakazów. W opozycji do tego ponurego realizmu mamy dwa światy – świat książek i biblioteki oraz świat zakazanego parku, pełnego niewybuchów i min. Te dwa światy są dla kilkuletniego chłopca bramami do krainy marzeń.

W swej istocie jest „Czas beboka” bajką. Opowieścią podobną do „Narni” Lewisa, gdzie drzwi w szafie przenoszą bohaterów w wyimaginowany świat, który jest wiele ciekawszy od tego realnego. Adam jest stwórcą. Jak każde dziecko. Tworzy swój świat i swoje wizje. Mało tego – wizje te wpływają na rzeczywistość. Nie jest to zatem tylko wyimaginowany świat dziecka, ale świat autentycznej magii. Siła dziecięcej wyobraźni jest jednym z najważniejszych motywów tej powieści.
W szaro-burej przestrzeni mały Adam musi sam stwarzać swoje światy wewnętrzne. Nie ma telewizji ani internetu. Prócz książek nie ma niczego, co przykułobyuwagę chłopca. Poza tym ludzie pozakładali maski. Trauma hekatomby II wojny światowej wyziera praktycznie z każdej strony utworu. Ludzie zakładają komunizm jak maskę (przeciwgazową) byle o tym koszmarze zapomnieć, byle żyć normalnie. Nawet za cenę zaprzedania duszy diabłu. Oto go macie – to tytułowy „bebok”. To z nim będą walczyć kosmici, nasi protoplaści, ci „from another world”.

„Czas beboka” jest opowieścią o źródle sztuki, źródle, które bije w dzieciństwie. Twórca rodzi się w swych dziecięcych latach, to wtedy odkrywa zdolność tworzenia swych własnych światów i obdarowywania nimi odbiorców. Nie przeszkodzą mu nawet upiorne , stalinowskie realia, bo czymże one są wobec kreacyjnej mocy sztuki, wobec świeżej, autentycznej dziecięcej wyobraźni.
No i dlaczego znów jak przekleństwo powraca to cholerne pytanie, że skoro było tak dobrze, to dlaczego było tak źle. Dlaczego męczyłem tę powieść tak strasznie i brnąłem przez nią jak przez dzieła Joyce'a? Nie wiem. Mam kilka koncepcji, ale nie potrafię do końca tego pojąć, że szło mi jak po grudzie. Nie wiem, ale mam nadzieję, że to moja wina i że innym książka się spodoba.
Sławomir Domański
Recenzja książki "Czas beboka", Richard A. Antonius, Muza 2015

Recenzja książki "Pura Vida" Patricka Deville'a wyd. Noir sur Blanc

04-06-2015

Pełnia życia

oficjale recenzje tego portalu

„Pura vida” - dobre życie, pełne życie, płynące w przyjemnościach i dostatku. Takie określenie stosują mieszkańcy krajów latynoamerykańskich dla wyrażenia, czym jest ich egzystencjalny ideał. W „krainach kontrastów” wielu odważy się na wiele, by osiągnąć, choćby na chwilę, ten stan. Nowe lądy, świat romantycznych wypraw i odkryć w XIX wieku stał się także krainą do realizacji romantycznych marzeń. Byle na chwilę dotknąć „pura vida”.
Książka Patricka Deville'a opowiada historię ludzi, którzy pragnęli dotrzeć do tego stanu, nieraz wielkim kosztem. To jest także historia Williama Walkera, który pragnął podbić Amerykę Środkową, a w połowie XIX wieku był krótko prezydentem Nikaraguy. Został rozstrzelany w 1860. Był wielbicielem Byrona, który miał swoją romantyczną idee fix. To jego historię opowiada francuski pisarz w dziele „Pura vida. Życie i śmierć Williama Walkera”.
Jednak postać Walkera jest jedynie pretekstem dla snucia rozważań na temat Ameryki Środkowej i jej bohaterów. Jest to niejako punkt wyjścia, widokowy punkt zero, z którego rozciąga się panorama na historie idealistów, którzy pragnęli zbawiać świat, którzy sami przyznawali sobie wyjątkowe misje w  dziejach. Historia Walkera mówi o roli indywidualistów, którzy bezkompromisowo dążyli do wyrażenia siebie w historii, wierni swej idei do samego końca. Wszak właśnie z romantycznych mitów, z utrwalenia i odnowienia mitów o Ikarze i Prometeuszu bierze swój początek idea „nadczłowieka”, tego, który ma prawo wzniecać pożar w imię lepszego jutra. „Pura vida” to wspólna biografia tych, którzy podążyli śladem Napoleona, zanim ideologie mas nie zbrukały romantycznych fantazji.
William Walker nie jest jedynym bohaterem tej książki. Spotkamy tutaj Augusta Sandino, Simona Bolivara, Ernesto „Che” Guevarę. To także ich biografia. Ich i wielu innych, którzy chcieli realizować marzenie o świecie wolnych ludzi. Marzenie, które tak łatwo stawało się dla tych idealistów pułapkami służby siłom ideologii. Ale bohaterom tej powieści, tej przedziwnej , niejednoznacznej biografii, jest także współczesność. To właśnie we współczesności Deville odnajduje ślady swoich bohaterów, to z teraźniejszej perspektywy patrzy na ich losy i na to, co z tych losów przetrwało do dziś.
„Pura vida” - pełne życie, dobre życie. Nie monotonna drobnomieszczańska egzystencja. O tym jest ta książka, która opowiada o ludziach, żyjących marzeniami, żyjących jak we śnie, którą z francuskiego przełożył Jan Maria Kłoczowski.