Refleksy wokół "Kultu" Łukasza Oritowskiego

Tajemnica wiary

Wziąłem się za „Kult” Orbitowskiego, bo znałem tę historię, pamiętałem z dzieciństwa. Kazimierz Domański, nie , to nie żadna moja rodzina, doznał na działce objawienia i został cudownie uleczony. Do Oławy na Dolnym Śląsku, miejsca akcji powieści, zaczynają zjeżdżać tysiące chromych i zaczynają się dziać cuda. Wkrótce zaczyna powstawać świątynia. Ani władze komunistyczne, ani kościelne nie są z tego zadowolone.

Orbitowski oddaje głos bratu głównego bohatera, sceptykowi Zbyszkowi, który wmieszany jest w całą aferę nie z powodu swej wiary, ale z powodu troski o bliską osobę. Zresztą autor pozostaje zdystansowany wobec autentycznej historii, bo główny bohater ma na imię Heniek i zniemczone nazwisko Hausner zamiast Domański. Ten dystans pozwolił nadać autentyczności refleksji na temat ludowej pobożności, która przecież dotyczy nie tylko domniemanego objawienia w Oławie, ale również takich zjawisk jak Radio Maryja czy Wspólnota w Duchu Świętym.

Biedni i dotknięci czekają na cud, czekają na odpowiedź, po co jest ich życie, po co ich cierpienie. One nadchodzą, bo oni chcą je widzieć. Z pragnienia tysięcy serc dzieją się rzeczy niesamowite, których nie potrafi wytłumaczyć nauka i oświecona część ludzkości. Ci biedni i odrzuceni dają siłę zwykłemu renciście , by stał się szafarzem łask i uzdrowicielem. Cuda dzieją się tam, gdzie ludzie tego pragną, gdzie wiara staje się tak silna , by góry przenosić.

Ateusz i sceptyk, Orbitowski, pisze o tym fenomenie bez sarkazmu, pisze, by zrozumieć. I to jest największa wartość tej powieści, która czerpie wiele z reportażu – prawda, prawda o naszej wierze, o wierze, która zagraża wierze wystudiowanej w seminariach, wierze doktorów Kościoła, wierze niebezpiecznej także dla władzy, bo wierze oddolnej, nieskanalizowanej.

Dodatkowym atutem tej powieści były dla mnie prl-owskie realia. Dla mnie była to podróż do krainy dzieciństwa, krainy permanentnego braku i niedoboru, tęsknoty za prospektami i reklamówkami z pięknymi flaszkami, z pięknymi fajkami, pięknymi laskami i eleganckimi facetami, z wizytami w Pewexach , by za zaskórniaki kupić najtańsze fajki.

I tylko jedną wadę ma dla mnie ta powieść, taką jak pozostałe książki Orbitowskiego – jest topornie napisana, naprawdę nielicho się namęczyłem, by dać radę „Kultowi”. Ja bym jej odjął tego ciężaru i z opisów i z narracji, ale ja nie jestem Orbitowski. Ale jestem szczęśliwy, że ją przeczytałem.